نمونه مقاله

نام دانشجو: محمود رفیعی

نام استاد : دکتر بختیاری

نام درس : سمینار تحقیقی  

چکیده

هدف این تحقیق بررسی تاثیر کمیته حسابرسی بر رابطه بین جریانات نقدی آزاد و مدیریت سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. جامعه ی آماری این پژوهش شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1389 لغایت 1392 بوده که بر اساس روش حذف سیستماتیک تعداد 76 شرکت به عنوان نمونه انتخاب گردید. در این پژوهش برای اندازه گیری مدیریت سود، از مدل تعدیل شده جونز و از مدل لن و پلسن برای تعیین جریان های نقد آزاد استفاده گردید. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی، از نوع تحقیق کمی و بر اساس اهداف نیز از نوع تحقیق کاربردی بوده است. در این پژوهش برای جمع آوری داده ها و اطلاعات، از روش کتابخانه ای و داده های پژوهش از طریق جمع آوری داده های شرکت های نمونه با مراجعه به صورت های مالی، یادداشت های توضیحی، گزارش هفتگی و ماهنامه بورس اوراق بهادار انجام پذیرفت.

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

کمیته حسابرسی نقش مهمی در راهبرد شرکت‌های سهامی از زمان ظهورشان در اوایل دهه ۱۹۴۰ میلادی داشته‌اند و در سال های اخیر اهمیت کمک‌هایی که کرده‌اند بیشتر به چشم می‌آید. کمیته‌های حسابرسی به عنوان محافظان سازمان در صادقانه بودن وضعیت مالی شناخته شده‌اند. از منظر قانونی، سازمان‌های دولتی این قدرت را دارند که تا برای صادر کنندگان اوراق بهادار یعنی شرکت‌های سهامی مقررات وضع نمایند. همچنین، یکی از عوامل بسیار مهم در شرکت ها بحث مدیرت سود می باشد، مدیریت سود عبارت از مداخلة هدفمند در فرایند گزارشگری مالی با توجه به محدودیت های اصول پذیرفته شدة حسابداری برای به دست آوردن سطح مورد انتظار سود است (بیون[1]، 2012). با توجه به مقاصد مدیریت، مدیریت سود می تواند به صورت افزایش، کاهش یا هموارکردن سود گزارش شده باشد. با توجه به مطالب بیان شده، در ادامه به تشریح بیان مساله تحقیق جهت آشکارسازی طرح اصلی تحقیق و همچنین ضرورت و اهمیتی که انجام این تحقیق می تواند برای استفاده کنندگان از نتایج این تحقیق داشته باشد، به همراه اهداف، سوالات، فرضیه ها و تعریف متغیرهای تحقیق پرداخته می شود.

1-2- بیان مساله

یکی از اهداف اساسی وضع استاندارد های حسابداری این است که استفاده کنندگان بتوانند با اتکا بر صورت های مالی تصمیم های نسبتاً مربوط و صحیحی اتخاذ کنند، پس نیاز حرفه حسابداری به آن شیوه از گزارشگری می باشد که منافع تمام استفاده کنندگان (ذینفعان) به صورتی مطلوب رعایت شود. اما همان طور که از تعریف مدیریت سود بر می آید، مدیران برای رسیدن به اهداف خاصی که مطلقاً منافع عده ای خاص را تامین می کند، سود را طوری گزارش می کنند که این با هدف تامین منافع عمومی استفاده کنندگان مغایرت دارد (ناگاتا[2]، 2013). حسابرسان نیز مطلوبیت صورتهای مالی را در چارچوب استانداردهای حسابداری مورد تایید قرار می دهند، در حالی که استاندارد های حسابداری در بعضی از موارد منعطف بوده و دست مدیران را برای انتخاب روش حسابداری باز می گذارند.

آنچه مسلم است عوامل زیادی می تواند بر مدیریت سود شرکت ها تاثیر گذار باشد، یکی از این عوامل بالقوه می تواند جریان نقد آزاد شرکت ها باشد که هدف این تحقیق نیز بررسی رابطه بین جریان نقد آزاد و مدیریت سود می باشد، در این بین بنظر می رسد کمیته حسابرسی نیز می تواند نقش پررنگی بر جلوگیری از مدیریت سود احتمالی در شرکتها داشته باشد، که ما نیز در این تحقیق به دنبال بررسی نقش کمیته حسابرسی در شرکت ها بر رابطه بین جریان نقد آزاد و مدیریت سود هستیم.

1-3- خلاصه فصل

در این فصل از تحقیق، به طور خلاصه و با توجه به موضوع تحقیق، به بیان مساله اصلی پژوهش و ضرورت انجام تحقیق، اهداف پژوهش، قلمرو تحقیق، متغیرهای مورد مطالعه، فرضیه های تحقیق و در پایان اصطلاحات و واژه های تخصصی مطرح گردید.

فصل دوم

ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1- مقدمه

امروزه مدیریت سود یکی از موضوعات بحث برانگیز و جذاب در پژوهش های حسابداری به شمار می رود. به دلیل این که سرمایه گذاران به عنوان یکی از فاکتورهای مهم تصمیم گیری به رقم سود توجه خاصی دارند، این پژوهش ها از جنبه رفتاری، اهمیت خاص خود را دارد. پژوهش ها نشان داده است که نوسان کم و پایدار سود، حکایت از کیفیت آن دارد. به این ترتیب، سرمایه گذاران با اطمینان خاطر بیشتر در سهام شرکتهایی سرمایه گذاری می کنند که روند سود آنها باثبات تر است (باتر و همکاران[3]، 2013). بنابراین با توجه به اینکه در این تحقیق ما به دنبال بررسی رابطه بین کمیته حسابرسی، جراین نقد آزاد و مدیریت سود هستیم؛ نخست به بررسی ادبیات مرتبط با موضوع تحقیق پرداخته و سپس به تحقیقات داخلی و خارجی انجام شده اشاره خواهیم کرد.

2-2- مدیریت سود

فلسفه مدیریت سود، بهره گیری از انعطاف پذیری روش های استاندارد و اصول پذیرفته شده حسابداری می باشد. البته تفسیرهای گوناگونی که می توان از روش های اجرایی یک استاندارد حسابداری برداشت کرد، از دیگر دلایل وجود مدیریت سود می باشد.

2-3- انگیزه های مدیریت سود

2-3-1- انگیزه های قراردادی

انگیزه های قراردادی برای مدیریت سود زمانی پدید می آید که در قراردادهای بین یک شرکت و اشخاص دیگر، مبادلات بین آنها با تکیه بر ارقام حسابداری تعیین شود. مدیران می توانند با مدیریت نتایج عملیات، مبلغ و زمانبندی آن چه را مبادله می شود، تغییر دهند.

2-3-2- انگیزه های مقرراتی

انگیزه های مقرراتی برای مدیریت سود زمانی به وجود می آید که تصور می شود سود گزارش شده بر اقدامات مقررات گذاران و مسئولان دولتی اثر می گذارد. از طریق مدیریت نتایج عملیات، مدیران می توانند بر اقدامات مقررات گذاران و مسئولان دولتی اثر بگذارند که به موجب آن تحقیق و تفحص سیاسی و اثرات مقررات به حداقل می رسد

2-3-3- محرک های بازار

محرک های بازار برای مدیریت سود زمانی پدیدمی آید که مدیران شرکت به ارتباطی بین سود گزارش شده و ارزش بازار شرکت پی می برند. مشاهدات اتفاقی و نشریه های مالی این ارتباط را تقویت می کند. مدیران می توانند از صلاحدید حسابداری خود برای حمایت از سود در دوره های عرضه عمومی اولیه و عرضه سهام ناشی از افزایش سرمایه استفاده کنند (یعنی عرضه سهام توسط شرکتهایی که قبلاً سهام را به عموم فروخته اند) تا در یک تلاش آشکار، تصورات سرمایه گذاران را تغییر دهند

2-4- شیوه های مدیریت سود

حسابداری تعهدی، حق انتخاب قابل توجهی به مدیران در تعیین سود در دوره های زمانی متفاوت اعطاء می کند. در واقع این نوع سیستم حسابداری، مدیران کنترل چشمگیری بر زمان تشخیص برخی اقلام هزینه از جمله هزینه های تبلیغات و مخارج تحقیق وتوسعه دارند. از سوی دیگر مدیران در سیستم حسابداری تعهدی، با گزینه های متفاوتی در مورد زمان تشخیص درآمدها نیز رو به رو هستند، از جمله تشخیص سریعتر درآمد از طریق انجام فروشهای نسیه.

2-5- مدیریت سود واقعی

برای دستکاری فعالیت های شرکت روش های متفاوتی وجود دارد که در پژوهش حاضر بر سه رویه زیر تاکید می شود (سجادی و همکاران، 1393) :

1- کاهش هزینه های اداری، عمومی و فروش^[4]

2- افزایش سود غیر عملیاتی حاصل از فروش دارائی بلند مدت^[5]

3- تولید بیش از حد^[6]

2-6- کشف مدیریت سود

یکی از روش های تحقیقاتی رایج برای شناسایی مدیریت سود این است که، فراوانی سود شرکت- سال ها را روی نمودار ترسیم می کنند و به شرح و تفسیر روند آنها می پردازند تا نشان دهند که آیا مدیران اجرایی شرکت ها، سودشان را در راستای اجتناب از ارائه گزارش زیان دستکاری می نمایند

2-7- جریان نقد آزاد

جریان نقد آزاد معیاری برای اندازه گیری عملکرد می باشد و وجه نقدی را نشان می دهد که شرکت پس از انجام مخارج لازم برای نگهداری یا توسعه ی دارایی ها، در اختیار دارد. جریان نقد آزاد از این حیث دارای اهمیت است که به شرکت اجازه می دهد تا فرصت هایی را پی گیری کند که ارزش سهامدار را افزایش می دهد

فصل سوم

روش شناسی تحقیق:

3-1- روش تحقیق

طرح پژوهش این تحقیق با استفاده از رویکرد پس رویدادی (از طریق اطلاعات گذشته) است. از طرف دیگر، پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی است. بر اساس ماهیت داده ها، از نوع تحقیق کمی به حساب می آید. بر اساس اهداف نیز از نوع تحقیق کاربردی به حساب می آید. و به منظور بررسی فرضیه های پژوهش و با توجه به ماهیت اطلاعات و داده های پژوهش که مبتنی بر اطلاعات کمی و واقعی گذشته است، از آزمون همبستگی و رگرسیون استفاده می شود. همچنین، در این پژوهش برای جمع آوری داده ها و اطلاعات، از روش کتابخانه ای استفاده می شود. در بخش کتابخانه ای، مبانی پژوهش از کتب، مجلات تخصصی فارسی و لاتین و اینترنت گردآوری می شود و داده های پژوهش از طریق جمع آوری داده های شرکت های نمونه با مراجعه به صورت های مالی، یادداشت های توضیحی، گزارش هفتگی و ماهنامه بورس اوراق بهادار انجام خواهد پذیرفت.

3-2- خلاصه فصل

در این فصل به روش شناسی تحقیق اشاره شد،و اندازه گیری متغیر های پژوهش بیان شد.همچنین جامعه آماری،حجم نمونه،جمع آوری داده ها و روش های تجزیه و تحلیل داده ها و در نهایت تعریف نظری و عملیاتی متغیرها بیان گردید.

فصل چهارم

نتیجه گیری و پیشنهادات

4-1- مقایسه نتایج تحقیق حاضر با دیگر تحقیقات

4-1-1- فرضیه اول

با توجه به اینکه  ضریب برآوردی جریان نقد آزاد بر مدیریت سود شرکت ها برابر با 1.165 بوده، یعنی در صورت افزایش جریان نقد آزاد، مدیریت سود نیز افزایش خواهد یافت. از همین رو، مهرانی و باقری (1388)، به بررسی تاثیر جریان نقدی آزاد و سهامداران نهادی بر مدیریت سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. نتایج نشان داد که بین مدیریت سود و جریان های نقد آزاد زیاد در شرکت های با رشد کم، رابطه ی معنادار مستقیمی وجود دارد. باندیا (2012)، به بررسی رابطه بین جریان های نقدی آزاد و مدیریت سود پرداخت. نتایج حاصل از تحقیق حاکی از آن بوده است که رابطه مثبت و معناداری بین مدیریت سود و جریان های نقدی آزاد وجود دارد. در مقابل، اعتمادی و شفاخیبری (1390)، به بررسی تاثیر جریان های نقد آزاد بر مدیریت سود و نقش کمیته حسابرسی در آن پرداختند. نتایج آنها نشان داد رابطه معناداری بین کمیته حسابرسی و جریان های نقد آزاد با مدیریت سود یافت نشد. جریان نقد آزاد برای شرکت، معیاری برای اندازه گیری عملکرد است که مبالغ خالص وجه نقدی را نشان می دهد که برای شرکت ایجاد شده است و شامل هزینه ها، مالیات ها و تغییرات در خالص سرمایه در گردش و سرمایه گذاری ها می شود و زمانی که جریان نقد آزاد افزایش می یابد مدیران تمایل بیشتری برای مدیریت سود دارند.

4-1-2- فرضیه دوم

با توجه به اینکه ضریب برآوردی جریان نقد آزاد بر مدیریت سود شرکت ها برابر با 0.914 بوده است، یعنی در صورت افزایش جریان نقد آزاد، مدیریت سود نیز افزایش خواهد یافت. ضریب برآوردی کمیته حسابرسی بر رابطه بین جریان نقدآزاد و مدیریت سود شرکت ها برابر با 1.625- بوده است، نشان می دهد که اندازه کمیته حسابرسی، مدیریت سود را در شرکت هایی با جریان نقد آزاد کاهش می دهد. از همین رو، باندیا (2012)، به بررسی رابطه بین جریان های نقدی آزاد و مدیریت سود پرداخت. نتایج حاصل از تحقیق حاکی از آن بوده است که رابطه مثبت و معناداری بین مدیریت سود و جریان های نقدی آزاد وجود دارد. اعتمادی و شفاخیبری (1390)، به بررسی تاثیر جریان های نقد آزاد بر مدیریت سود و نقش کمیته حسابرسی در آن پرداختند. نتایج این پژوهش حاکی از آن بوده است که رابطه معنادار مستقیمی بین مدیریت سود و جریان های نقد آزاد وجود دارد. به عبارتی جریان های نقد آزاد شرکت ها می تواند محرکی برای مدیریت سود تلقی شود، همچنین یافت شد که شرکت هایی که دارای کمیته حسابرسی هستند مدیریت سود بهتری نسبت به سایر شرکت ها دارا می باشند و همچنین به بررسی رابطه کمیته حسابرسی و جریان های نقد آزاد و متغیرهای کنترلی پرداخت گردید که رابطه معناداری بین کمیته حسابرسی و جریان های نقد آزاد با مدیریت سود یافت نشد، اما جریان های نقد آزاد، اندازه شرکت و کل اقلام تعهدی رابطه معنادار مستقیمی وجود دارد.

4-2- پیشنهادات تحقیق

4-2-1- پیشنهادات مبتنی بر نتایج تحقیق

1-    جریان های نقد آزاد شرکت ها به عنوان محرکی برای مدیریت سود تلقی شود، از سوی دیگر با توجه به مطالب بیان شده در بخش جریان های نقد آزاد، امروزه معیارهایی از قبیل سود و بازده دارایی ها به تنهایی نمی توانند به منظور ارزیابی عملکرد مدیران به کار برده شوند بلکه لازم است این معیارها در کنار معیارهایی همانند جریان های نقد آزاد در نظر گرفته شوند. بنابراین به سهامداران و سرمایه گذاران توصیه می شود که به جریان های نقد آزاد واحدهای تجاری توجه نموده و آن را در مدل تصمیم گیری خود لحاظ نمایند.

2-    با توجه به اهمیت جریان های نقد آزاد، به سازمان حسابرسی به عنوان تنها مرجع تدوین استانداردهای حسابداری پیشنهاد می شود تا به نحوه ی محاسبه و افشای جریان های نقد آزاد در یادداشت های همراه صورتهای مالی را بررسی نموده و در صورت احساس نیاز و ضرورت آن، شرکت ها ملزم شوند تا جریان های نقد آزاد خود را محاسبه و در یادداشت های همراه صورت های مالی افشا نمایند.

3-    با توجه به اهمیت کمیته ی حسابرسی و عدم آشنایی شرکت ها با آن و درک نقش موثر آن از عوامل عدم ایجاد و بکارگیری آن در واحدهای اقتصادی ایران است. عدم آشنایی گروه های مختلف استفاده کننده از اطلاعات حسابداری و حسابرسی در ایران با نقش کمیته ی حسابرسی و تاثیر وجود و عملکرد صحیح آن در بهبود فرآیند گزارشگری مالی و حفظ منافع سرمایه گذاران به عنوان تامین کنندگان سرمایه، از موانع ایجاد و بکارگیری آن در واحدهای اقتصادی ایران است. به سازمان بورس اوراق بهادار تهران پیشنهاد می شود تا برای شرکتهای پذیرفته شده در بورس تهران این الزام را به طور حتم مورد توجه داشته باشند.

4-2-2- پیشنهادات برای تحقیقات آتی

1-    به بررسی تاثیر کمیته حسابرسی بر رابطه بین جریانات نقدی آزاد و کیفیت سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته و با نتایج این تحقیق مقایسه شود.

2-    به بررسی تاثیر کمیته حسابرسی بر رابطه بین جریانات نقدی آزاد و ضریب واکنش سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته و با نتایج این تحقیق مقایسه شود.

3-    به بررسی تاثیر کمیته حسابرسی بر رابطه بین جریانات نقدی آزاد و انحراف پیش بینی سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته و با نتایج این تحقیق مقایسه شود.

4-    به بررسی تاثیر کمیته حسابرسی بر رابطه بین جریانات نقدی آزاد و قابلیت پیش بینی سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته و با نتایج این تحقیق مقایسه شود.

منابع و ماخذ

منابع فارسی

احمدپور احمد، محمد کاشانی پور و محمدرضا شجاعی، بررسی تاثیر حاکمیت شرکتی و کیفیت حسابرسی بر هزینه تامین مالی از طریق بدهی (استقراض)، بررسی های حسابداری و حسابرسی، شماره62، دوره17، صص32-17.

انصاری، عبدالمهدی؛ شفیعی، حسین (1388)؛ بررسی تأثیر متغیر های حسابرسی داخلی بر برنامه حسابرسی. بررسی های حسابداری و حسابرسی شماره34 صص 58-21.

اعتمادی حسین و بنی شریف عباس ( 1388 ) ."امکان سنجی ایجاد کمیته حسابرسی صاحبکار در ایران". نشریه حسابدار رسمی . شماره 7، صص54-47.

منابع انگلیسی

Abbott, L.J., Parker, S., Peters, G.F., Raghunandan, K., (2003). The association between audit committee characteristics and audit fees. Auditing: A Journal of Practice & Theory 22 (2), 17–32.

Abbott, L.J., Parker, S., Peters, G.F., (2004). Audit committee characteristics and restatement. Auditing: A Journal of Practice & Theory 23 (1), 69–87.

Bell, T., Landsman, W., Shackelford, D., (2001). Auditors' perceived business risk and audit fees: analysis and evidence. Journal of Accounting Research 39 (1), 35–43.Journal of Accounting Research 42, 625–658.

Carcello, J., D. Hermanson, T. Neal and R. Riley (2002). "Board characteristics and audit fees", Contemporary Accounting Research, Vol. 19, pp. 365-385.

Carcello, J., Neal, T., 2000. Audit committee characteristics and auditor

---

[1] Byun

[2] Nagata

[3] Bater et al

[4] Managing of sales, advertising, SG&A expenses

[5] Sales of fixed assets

[6] Overproduction